Perde Hızının Fotoğrafa Etkileri, Hareketin Sabitlenmesi
Perde hızı olarak tabir ettiğimiz şey; sensörün önünde yer alan ve normal durumda kapalı kalarak, görüntünün sensöre düşmesini önleyen, deklanşöre basılınca açılıp kapanarak görüntüyü belirlenen süre zarfında sensöre düşüren yapının çalışma hızıdır.
Perde hızı tabirinin yeri tutan pek çok terim vardır. Bunların hepsi aynı anlama gelmektedir:
- Speed (Shutter speed)
- Obturatör Hızı (süresi)
- Hız
- Perde Hızı
- Enstantane
- 1 saniyeden uzun olan perde hızları: B (Bulb), 30″ 25″ 20″ 15″ 13″ 10″ 8″ 6″ 5″ 4″ 3,2″ 2,5″ 2″ 1,6″ 1,3″
- 1 saniyeden kısa olan perde hızları ise: 0,8 0,6 0,5 0,4 1/3 1/4 1/5 1/6 1/8 1/10 1/13 1/15 1/20 1/25 1/30 1/40 1/50 1/60 1/80 1/100 1/125 1/160 1/200 1/250 1/320 1/400 1/500 1/640 1/800 1/1000 1/1250 1/1600 1/2000 1/2500 1/3200 1/4000 1/5000 1/6400 1/8000
şeklindedir.
Perde hızı için ayarlanması gereken yeteri kadar süreyi ise kendi kendimize bilme şansımızın olmadığını, makinede yer alan pozometre adlı ışık ölçen sensörün gerekli hesaplamaları yaparak bizi bilgilendirdiğini ve sonucu Poz Telafi İbresi vasıtasıyla takip ettiğimizi de daha önce bahsetmiştik.
Ekran üzerinde yer alan Poz Telafisi (AV) ibresi vasıtasıyla ışığımızın eksik mi fazla mı olduğunu görür, diyafram ve perde hızı ayarlarımızı buna göre yaparız.
Uyarı: Ekranınızda AV pozlama ibresinde yer alan sayıların altında kürsör görünmüyorsa bunun nedeni pozometrenin o an için ölçümü durdurmuş olmasıdır. Pozometre kesintisiz olarak ölçüm yapmaz. Yarım deklanşör yapıldıktan sonra bir süre çalışır sonra durur. Yarım deklanşör yapınca Pozometre tekrar çalışır ve kürsör görünür. İbre yok ama sağda ya da solda bir ok varsa çok fazla + ya da – pozda olduğumuzu gösterir
Perde hızının hareketin sabitlenmesine etkisi
Manuel modda çekim dersinde, makineyi tripod kullanmadan elle çekim yapabileceğimiz en yavaş hız değerinin normal ve geniş açı lenslerde 1/60 saniye olduğunu, tele lenslerde ise daha yüksek perde hızı kullanmamız gerektiğini söylemiştik.
1/60 sn.den daha yavaş perde hızı değerlerinde makineyi titreteceğimiz için görüntü bulanık oluşacaktır. Bu husus perde hızının hareketin sabitlenmesine ilişkin ilk bilinmesi gereken konudur.
Aslında bir çok usta fotoğrafçı «şartlar uygunsa» tüm hız değerlerinde tripod kullanmayı tercih eder.
Hareketli cisimlerin anlık hareketini istediğimiz şekilde yakalamak için yapmamız gereken şey; uygun hız değerlerini girmektir.
Bu itibarla, çekim yaptığımız konuda asıl hedefimiz hareketin sabitlenmesi ise ideal olarak “hız öncelikli” çekim modunu seçmemiz uygun olacaktır.
Bu modun Canon’larda Tv, Nikon’larda S ile gösterildiğini tekrar hatırlatalım.
1/60 sn.den daha yavaş perde hızı değerlerinde makineyi titreteceğimiz için görüntü bulanık oluşacaktır. Bu husus perde hızının hareketin sabitlenmesine ilişkin ilk bilinmesi gereken konudur.
Bu fotoğraflarda gördüğünüz üzere, cisimlerin bir anlık hareketi dondurulmuş olarak kaydedilmiştir.
Bu fotoğraflarda bulanıklık oluşmadan hareketi kaydedebilmemiz için konunun ihtiyaç duyduğu hızda çekimi gerçekleştirmiş olmamız gerekmektedir.
Bir mermiyi çekebilmek için olağan perde hızlarından çok yüksek hızlara ihtiyaç duyulurken, mermiye göre daha yavaş hareket eden diğer konularda daha düşük hızlar yeterli olabilecektir.
Hangi konuda kaç enstantane kullanmanız gerektiği, daha çok çekim anındaki ortam ışığı ve hareketli cismin hızı ile ilişkili olduğundan kesin bir kuralı yoktur ve doğru ayarı deneyerek bulmanız gerekmektedir.
Aşağıdaki fotoğraflarda ise konunun hareketini dondurabilecek perde hızından daha yavaş perde hızları ile yapılmış çeşitli çekimlere ait kareler görülmektedir:
