ISO değerinin fotoğrafa etkileri
Bildiğiniz üzere ISO hızı; sensörün ışığa olan hassasiyetini belirleyen bir ayardır.
ISO yükseldikçe sensörün ışığa duyarlılığı artar. ISO’yu yükseltmeye en fazla loş ve az ışıklı ortamlarda tripod kullanmadan elde çekim yaparken ihtiyaç duyarız. Çünkü zayıf ışık koşullarında sensörün yeterli seviyede foton enerjisi ile yüklenebilmesi için perdenin açılıp kapanma süresinin uzun olması gerekir ve bu esnada makineyi titreteceğimiz için görüntü bulanık çıkar. Bulanıklığın olmaması için perde hızını yükseltmek gerekir. Işık artrılmaz ya da ISO yükseltimez ise perde hızı artınca sensöre tesir eden ışık enerjisinin süresi kısalacağından görüntü karanlık çıkar. İşte bu durumu düzeltebilmek için ISO yükseltilir. Bu sayede daha az ışık olmasına rağmen sensör içindeki foto diyotlar daha fazla ışık enerjisi kaydedebilir ve aydınlık ortamda çekerken kullanabildiğimiz perde hızı ve diyafram açıklığı değerlerini kullanabilme imkanı elde ederiz.
ISO’yu yükseltirsek perde hızını da yükseltebilme ya da diyaframı daha da kısabilme imkanı elde ederiz.
Not: Perde hızı arttıkça perdenin açık kalma süresi kısalır.
Ancak yüksek ISO değerlerinde “Noise” adı verilen görüntüde grenlenme oluşur. Sensörün yapısını oluşturan, ışık enerjisini algılayarak elektrik akımına çeviren foto diyotlara daha yüksek voltaj gönderileceği için ısınma nedeniyle noise meydana gelir.
Bu nedenle mümkün olan en küçük ISO değerini seçmek en uygun ve doğru olanıdır.
ISO; makinelerde çoğunlukla 50, 100, 200, 400, 800, 1600, 3200, 6400, 12800, 25600, 51200 ve 102400 şeklinde 2 kat artarak devam eden sayılarla gösterilmektedir (bunlar tam ISO stoplarıdır. Ara stop değerleri de birçok makinede yer alır).
ISO değerini 1 stop artırınca Perde hızını ya da Diyaframı da 1 stop artırabildiğimizi öğrenmiştik.
Örneğin:
ISO=100 S=125, F=5,6 ayarlarında uygun pozlama ile çektiğimiz bir sahneyi
ISO=200, S=250, F=5,6 veya
ISO=200, S=125 ve F=8 le eşit pozlama değerleri ile çekebileceğimizi artık biliyoruz.
Bu çekimlerde her 3 fotoğrafın pozlanması (ışıklılığı) etkilenmeyip aynı kalırken, alan derinliği veya hareketin sabitlenmesi gibi hususları etkilenecektir.
Ayarlardan gördüğünüz üzere ISO yükselince birincide hız, ikincide diyafram değeri yükselmiştir.
Her ikisini de yani hem hızı hem de diyaframı yükseltmek isteseydik bu kez ISO’yu 2 stop artırmalı ve 400 yapmalıydık.
Şimdi ISO’yu neden yükseltmeliyiz? sorusunun cevabına bakalım:
Loş bir ışıkta giden bir arabanın fotoğrafını bulanıklık olmaksızın ya da halı sahada maç yapan arkadaşımızın topa kafa vurmak üzere yükseldiği andaki fotoğrafını çekmek istediğimizi farz edelim.
Bu çekimleri 100 ISO değeriyle başarmamız mümkün değildir. Zira hem ortam ışığı zayıf hem de konularımız hareketlidir. Hareketli konuları net olarak dondurabilmek için perde hızımızın yüksek olması gerektiğini izah etmiştik. Perde hızı yükseldikçe, makineye giren ışık daha da düşeceği için, zaten az ışıklı bir ortamda çekim yaptığımızdan fotoğrafımız kapkara çıkacaktır. Bunu aşmanın tek yolu ISO değerimizi yükseltmek ve oluşan grene razı olmaktır. Her bir stop ISO değeri artışına paralel olarak perde hızını da bir stop artırma şansı elde ederiz.
Fotoğrafın ışığı azaldıkça grenlerin görünürlüğü ve miktarı daha da çoğalmaktadır. Fotoğrafı büyüttüğünüzde grenler daha belirgin olacaktır.
Buradan çıkarılması gereken sonuç; özellikle karanlık ortamlarda ve özellikle eksi pozlama ile çekim yapacaksak ISO’yu mümkün olan en düşük seviyede tutmamız gerektiğidir. Aksi taktirde ciddi bir gren kirliliği ile karşılaşırız.
Işığı zaten az olan ortamda ISO düşünce hız da düştüğü için bu durumlarda tripod kullanmaya hazırlıklı olmamız gereklidir.
Bir fotoğraf tutkununun iyi bir kamerası ve uygun odak uzunluğu ve diyafram açıklığına sahip lenslerinin olması gerektiği kadar iyi bir tripoda da ihtiyacı vardır. İyi bir tripod taşıma kolaylığı açısından hafif olmalı ama deklanşör basma anında sarsılmayacak kadar sağlam olmalıdır. Aynı zamanda kafa harerketleri hızlı ve kolay bir tripod kullanmak, sahneyi kadraja alırken zorlanmamamız için son derece önemlidir.